ΑΜΦΙΒΙΑ

Βάτραχος

Σαλαμάνδρα

Αλπικός Τρίτωνας

Φρύνος

Ο βάτραχος είναι ένα από τα γνωστότερα αμφίβια. Μαζί με τους φρύνους αποτελεί την τάξη των άνουρων αμφίβιων. Το γένος των βατράχων ανήκει στην τάξη των ανούρων, που υπάγεται στα αμφίβια. Τα πιο συνηθισμένα είδη βατράχου στην Ελλάδα είναι ο βάτραχος ο πράσινος και ο βάτραχος ο κοινός.

Το σώμα του βατράχου μπορεί να χωριστεί σε δύο μέρη: στο κεφάλι και τον κορμό. Το κεφάλι έχει σχήμα τριγωνικό και μπροστά υπάρχει το στόμα, που φτάνει μέχρι τ' αυτιά. Τα μάτια του βατράχου, αντίθετα από του ανθρώπου, έχουν αναπτυγμένο το κάτω βλέφαρο. Το χρώμα του σώματος των βατράχων είναι από ανοιχτό μέχρι και σκούρο καστανό και στην κοιλιά κιτρινωπό. Ο βάτραχος όμως, όπως και ο χαμαιλέοντας, μπορεί να αλλάζει χρώμα και να προσαρμόζεται καλύτερα στο περιβάλλον του, και έτσι να αποφεύγει τους εχθρούς του. Το δέρμα του είναι λείο και καλυμμένο με βλέννα. Το μέγεθος του βατράχου ποικίλει ανάλογα με το είδος του. Το μικρότερο είναι το κουβανικό είδος Sminthillus limbatus, του οποίου τα ενήλικα άτομα δεν ξεπερνούν σε μήκος τα 12 χιλιοστά. Το μεγαλύτερο είδος είναι ο αφρικάνικος βάτραχος Γολιάθ, με μήκος 30 εκατοστά περίπου. Τα παραπάνω μήκη αναφέρονται σε μέτρηση με τα πόδια μαζεμένα στο κυρίως σώμα του βατράχου.
Οι βάτραχοι κοάζουν, όταν είναι σε περίοδο αναπαραγωγής, αλλά και σ' όλες τις εποχές του χρόνου, κυρίως το βράδυ, όταν η ατμόσφαιρα είναι υγρή. Η φωνή του
βάτραχου λέγεται "κόασμα" ή "κοασμός" το δε ρήμα "κοάζω" επί ανθρώπων: μιμούμαι τη φωνή του βάτραχου (κοάξ-κοάξ).Σπουδαιότεροι εχθροί του βατράχου είναι τα φίδια, οι πελαργοί, οι γερανοί και άλλα πουλιά. Εχθρός του βατράχου είναι και ο άνθρωπος, γιατί σε μερικά μέρη της Ευρώπης (Γαλλία, Ιταλία) τα πόδια του
βατράχου θεωρούνται εκλεκτός μεζές. Οι βάτραχοι εύκολα γίνονται πειραματόζωα των εργαστηρίων, γιατί και η διατροφή τους είναι εύκολη αλλά και το σώμα τους, αν
και διαφέρει από το σώμα του ανθρώπου, παρουσιάζει βασικά την ίδια κατασκευή και ίδιες φυσιολογικές λειτουργίες. Έτσι τα συμπεράσματα από τις έρευνες στους
βατράχους μπορούν να επεκταθούν και στο ανθρώπινο σώμα.

Η αναπαραγωγή των βατράχων γίνεται κατά τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο. Οι βάτραχοι τρέφονται κυρίως με σκουλήκια και έντομα, που τα πιάνουν με τη βοήθεια της γλώσσας τους που είναι μακριά.Ο βάτραχος, λόγω της κατάλληλης μορφολογικής προσαρμογής του έχει καταφέρει να εξαπλωθεί στα περισσότερα μέρη της Γης. Στις μέρες μας, υπάρχουν πάνω από 2.000 διαφορετικά είδη βατράχων στον πλανήτη. Οι βάτραχοι ζουν κοντά ή μέσα στα νερά των ποταμών και των λιμνών. Τα πίσω πόδια του βατράχου είναι μεγαλύτερα και πιο αναπτυγμένα και ανάμεσα στα δάχτυλα έχουν μεμβράνη. Έτσι ο βάτραχος μπορεί να κολυμπάει πολύ καλά, όταν βρίσκεται στο νερό και να μετακινείται με πηδήματα, όταν είναι στην ξηρά. Ακόμα υπάρχουν είδη βατράχων που ζουν στην ξηρά. Τους βρίσκουμε συνήθως σε χωράφια ή ακόμα σε εκτάσεις με γρασίδι. Η περίοδος αναπαραγωγής τους είναι οι ίδια με εκείνων που ζουν σε ποτάμια ή λίμνες (Μάρτης και Απρίλης) και κατατάσσονται στην κατηγορία των άνουρων αμφιβίων.

Η σαλαμάνδρα είναι ένα αμφίβιο με ουρά που συναντάται στη κεντρική και νότια Ευρώπη. Ξεχωρίζει εξαιτίας των έντονων χρωματισμών (συνήθως κίτρινου χρώματος) που υπάρχουν πάνω στο δέρμα της.

Η σαλαμάνδρα ζει στην ξηρά κατά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της και γίνεται υδρόβια την εποχή του πολλαπλασιασμού. Το σπέρμα του αρσενικού αποτίθεται στο νερό μέσα σε μια κύστη που λέγεται σπερματοφόρος και την οποία μαζεύει το θηλυκό για να γονιμοποιήσει τα 200-400 αυγά που έχει μέσα στο σώμα του. Μετά, το θηλυκό αφήνει τα αυγά σε δέσμες πάνω σε κάποιο βράχο ή υδρόβιο φυτό. Στο τέλος του καλοκαιριού ολοκληρώνεται η μεταφόρφωση και τα μικρά αφήνουν το νερό. Επιστρέφουν στο νερό όταν ενηλικιωθούν, για να πάρουν μέρος κι αυτά στον πολλαπλασιασμό.

Το δέρμα της σαλαμάνδρας διατηρείται υγρό με εκκρίσεις από δερματικούς αδένες. Ζουν περίπου δώδεκα χρόνια. Τόποι που φιλοξενούν σαλαμάνδρες είναι η Ισπανία, η Πορτογαλία, οι Άλπεις, η Βόρεια Αφρική και Ελλάδα.

Ο Αλπικός Τρίτωνας που μοιάζει με μικρό δράκο, είναι ένα αμφίβιο με μήκος 8 - 12 εκ. με γκρίζα - καστανόμαυρη ράχη και κοκκινωπή κοιλιά χωρίς κηλίδες. Είναι ένα από τα τρία είδη τριτώνων της Ελλάδας. Ζει σε λίμνες αλλά και σε νερόλακκους χωρίς πολλή
βλάστηση στην υψηλή ορεινή ζώνη. Απαντάται πάντα μέσα στο νερό ή σε υγρές θέσεις κοντά σε αυτό. Τρέφεται με διάφορα υδρόβια ασπόνδυλα. Ξεχειμωνιάζει μέσα στο νερό ή κρυμμένος κάτω από πέτρες, ρίζες κλπ.

Ο αλπικός τρίτωνας είναι και ένα από τα είδη άγριας ζωής που προστατεύονται από την ελληνική νομοθεσία και με τα οποία ασχολείται και η περιβαλλοντική οργάνωση ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ. Λίγες τοποθεσίες που ζει ο Αλπικός Τρίτωνας είναι η Δρακολίμνη Πίνδου και η Δρακολίμνη Σμόλικα καθώς και η μικρη ορεινή λίμνηΡακίτα στο ομώνυμο οροπέδιο του Νομού Αχαΐας.

Ο φρύνος είναι μικρό αμφίβιο που ανήκει στην τάξη άνουρων - της οικογένειας των φρυνιδών. Οι όροι «φρύνος» και «βάτραχος» είναι οι μόνες κοινές ονομασίες που υπάρχουν για να περιγράψουν τα 2.000 είδη της τάξης άνουρα ή άκερκα. Οι φρύνοι είναι νυκτόβιοι και περνούν όλη τους τη μέρα κρυμμένοι σε τρύπες στους τοίχους, σωλήνες αποχεύτευσης ή παρόμοια μέρη. Εμφανίζονται τη νύχτα και τρέφονται με
οποιοδήποτε μικρό ζώο που θα συναντήσουν. Μερικές φορές καραδοκούν κοντά σ' ένα φωτισμένο παράθυρο ή λάμπα, αρπάζοντας τα έντομα που ελκύει το φως. Όπως άλλα άνουρα, είναι ικανοί να αναγνωρίζουν την τροφή μόνο αν κινείται, αλλά ο τρόπος που τρώει ο φρύνος είναι πιο υπολογισμένος από μερικών άλλων άνουρων. Εάν ένα σκουλήκι βρίσκεται λίγες ίντσες μακρυά από τον φρύνο, αυτός στρέφεται προς το μέρος του και το παρατηρεί για λίγα δευτερόλεπτα, σε κατάσταση νευρικής
υπερδιέγερσης, που φαίνεται και από μια σύσπαση των δακτύλων. Αρπάζει έπειτα το σκουλήκι, το οποίο και καταβροχθίζει.

Οι φρύνοι διαχειμάζουν, σε κατάσταση νάρκης, μέσα σε μαλακό χώμα, μόνοι τους ή σε ομάδες. Βγαίνοντας από τη χειμέρια νάρκη, συνήθως το Μάρτη, αποδημούν σε κάποια λίμνη όπου και θα πολλαπλασιαστούν. Οι αρσενικοί ελκύουν τις θηλυκές, φωνάζοντας, ενώ στηρίζονται στα μπροστινά τους πόδια. Το αρσενικό αγκαλιάζει το θηλυκό και το ζευγάρι κολυμπά, έως ότου το θηλυκό να έλθει σε επαφή με μερικά φύκια. Αρχίζει τότε η ωοτοκία. Το θηλυκό γεννά τα αυγά του υπό μορφή μακρού κορδονιού, ενώ το αρσενικό εκτοξεύει το σπέρμα πάνω τους. Αυτό συνεχίζεται, κατά διαστήματα, για αρκετές ώρες. Το θηλυκό κολυμπά, ταυτόχρονα, γύρω - γύρω, έτσι ώστε το "κορδόνι" των αυγών που φθάνει σε μήκος τα 2 έως 3 μέτρα περίπου, να τυλιχτεί γύρω από τα φύκια. Αποθέτει, έτσι, συνολικά, 4.000 ως 5.000 αυγά.

Οι γυρίνοι εκκολάπτονται μετά από 12 μέρες, αλλά ο χρόνος που χρειάζονται για να αναπτυχθούν και να ενηλικιωθούν, ποικίλλει αξιόλογα, ανάλογα με τη θερμοκρασία. Μία, κατά μέσο όρο περίοδος, διαρκεί περίπου τρεις μήνες, και σε θερμές περιοχές μπορεί να επαρκέσουν μόνο δύο. Σε μερικές πάλι κρύες περιοχές, οι γυρίνοι πέφτουν σε χειμέρια νάρκη και μεταμορφώνονται τον επόμενο χρόνο.